Wat verandert er voor de ZRA?

De lusten, maar ook de lasten horen nou eenmaal bij het ondernemerschap, maar wat als die laatste meer en meer lijken te worden? Zoals met de vernieuwde Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties), pensioenregelingen en verzekeringen voor arbeidsongeschiktheid. Travelpro stelt enkele vragen aan Ton Brinkman (voorzitter Platform Zelfstandige Ondernemers (PZO)) over de veranderingen in 2025.

Ton Brinkman is jarenlang voorzitter geweest van de Vereniging van Kleinschalige Reisorganisaties (VvKR) en is na zijn aftreden in contact gekomen met PZO, samen met Sylvia Huydecoper (directeur PZO) en een actief bestuur komt hij nu op voor de belangen van bijna 50.000 ZZP‘ers.

Jij vertegenwoordigt de belangen van aangesloten ZZP’ers, is elke zelfstandige reisagent (ZRA) automatisch een ZZP’er?
Ton: “Nee, dat is niet vanzelfsprekend. Het hangt af van de overeenkomst tussen de ZRA en de Zelfstandige Service Organisatie (ZSO) en hoe die relatie in de praktijk wordt ingevuld. Volgens het arbeidsrecht is er sprake van een arbeidsovereenkomst als er een gezagsverhouding is. Dit is geen keuze, maar wettelijk bepaald. De definitie van ‘gezag’ is echter niet altijd duidelijk. Het Deliveroo-arrest van de Hoge Raad geeft meer handvatten, maar leidt nog steeds tot onduidelijkheid. Enkele reisorganisaties hebben kennelijk geconcludeerd dat hun ZRA’s mogelijk werknemers zijn vanwege een gezagsverhouding. Dat heeft te maken met de manier waarop de contracten en de relatie zijn ingericht. Dit kan leiden tot naheffingen en boetes vanaf 1 januari 2025. Veel opdrachtgevers stoppen daarom met ZZP’ers als er twijfel is over hun status.”

Wat verandert er voor ZRA’s door de vernieuwde Wet DBA?
“De wet DBA heeft in 2016 de VAR afgeschaft, waardoor opdrachtgevers niet meer automatisch beschermd zijn tegen belastingclaims. Door jarenlange onzekerheid handhaafde de Belastingdienst niet, maar vanaf 1 januari 2025 verandert dat. De onduidelijkheid is niet weg, maar de handhaving gaat wel worden opgestart. Dit kan betekenen dat sommige ZRA’s niet meer als ZZP’er kunnen werken, omdat er sprake is van een gezagsverhouding. Eigenlijk was dat in zo’n geval al niet toegestaan, maar er werd niet op gehandhaafd.”

Ton: “De opvolger van de Wet DBA, de Wet VBAR, is nog niet aangenomen. Deze wet zou meer duidelijkheid moeten bieden, maar wordt door veel partijen, zoals de Raad van State, maar ook door PZO, als onvoldoende beoordeeld.”

“Belastingdienst heeft echter aangegeven dat er in het eerste jaar geen boetes worden opgelegd”

Wat betekent de Wet DBA voor ZSO’s?
“Dit hangt af van de precieze relatie tussen de ZSO en de ZRA. Als een ZRA achteraf gezien een werknemer blijkt te zijn, kan de Belastingdienst een loonheffingsclaim opleggen aan de ZSO. Dit kan met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2025.De Belastingdienst heeft echter aangegeven dat er in het eerste jaar geen boetes worden opgelegd als opdrachtgevers aantonen dat ze serieus bezig zijn met het her beoordelen van hun ZZP-relaties.”

Wat verandert er nog meer voor ZRA’s?
“Om te beginnen met de arbeidsongeschiktheid (AOV): een werknemer is automatisch verzekerd voor arbeidsongeschiktheid. Een zelfstandige is dat niet. Er komt een nieuwe wet, de Wet BAZ, die zelfstandigen een basisvoorziening biedt bij langdurige arbeidsongeschiktheid. Deze wet is er voorlopig nog niet. Daarom raden we zelfstandigen aan om daar niet op te wachten en zich nu al particulier te verzekeren. Je kunt veel premie besparen door een lange wachttijd af te spreken voordat je een uitkering krijgt. Voor de tussenliggende periode bij ziekte kun je overwegen aan een schenkkring deel te nemen. PZO heeft zo’n schenkkring opgericht, ZO AOV. Bij kortere arbeidsongeschiktheid kun je op de schenkkring terugvallen.”

Onzekerheid en werkverlies
“Het volgende punt is onzekerheid en werkverlies: door de handhaving van de Wet DBA stoppen veel opdrachtgevers uit onzekerheid met ZZP’ers, wat kan leiden tot minder werk. Dit heeft gevolgen voor opdrachtgevers, ZZP’ers en de economie als geheel.”

Pensioen:
“Het laatste punt dat ik hier wil vermelden, is pensioen. ZZP’ers moeten zelf zorgen voor hun pensioenopbouw. Vanuit de overheid heb je nu alleen recht op AOW, en dat is voor veel mensen niet genoeg om na hun pensioen van rond te komen. Een aanvullend pensioen is voor zelfstandigen niet verplicht. PZO vindt dat pensioenopbouw een onderdeel is van goed ondernemerschap. Daarom besteden we ook veel aandacht aan pensioenen en moedigen we zelfstandigen aan om een start te maken met hun pensioen. We werken met diverse marktpartijen samen om de informatie over pensioenen toegankelijker te maken, zodat het makkelijker wordt de juiste keuze te maken.”

Is het nog interessant om als zelfstandige te werken?
“Ja, natuurlijk! De laatste maanden is ons in de pers veel angst aangepraat dat er niks meer kan. Maar dat is natuurlijk onzin. Het vraagt wel wat meer aandacht bij het invullen van de werkrelatie met opdrachtgevers. Het is belangrijk om afspraken zo te maken dat er geen gezagsverhouding is. Dit kan betekenen dat werk anders georganiseerd moet worden dan voorheen. We helpen onze leden daar graag bij.”

Kan je iets meer vertellen over PZO, wat doen jullie voor zelfstandigen?
PZO (Platform Zelfstandige Ondernemers) zet zich in voor de belangen van zelfstandigen, waaronder ZRA’s. Belangrijke speerpunten zijn: wet- en regelgeving: Zorgen dat zelfstandig ondernemen mogelijk blijft zonder verplicht in een arbeidsovereenkomst te worden geduwd. Arbeidsongeschiktheid: Zelfstandigen bewust maken van het belang van verzekeringen, zoals een AOV. Pensioen: Zelfstandigen helpen nadenken over hun inkomen voor later.

Dit artikel is verschenen in Travelpro, januari 2025. Lees hier het hele magazine online.