Waarom Arjen Lutgendorff en Bas Gerressen (directeur KLM Nederland, Senior Vice President Benelux, Dutch Caribbean & Surinam) afspreken in een steakhouse net buiten Ede aan de rand van de Veluwe? Het is historische grond. Niet alleen omdat Bas zelf in Ede is opgegroeid, maar ook omdat er de allereerste gemotoriseerde vlucht van Nederland plaatsvond.
Ondanks dat hij in Ede woonde tot hij in Delft ging studeren, was de historische grond voor Bas onbekend. “Jij was de eerste die me dat vertelde. Ik heb er laatst meer informatie over opgezocht en het Vliegkamp Ede was het eerste stuk landingsbaan in Nederland waar vandaan de eerste gemotoriseerde vlucht in Nederland plaatsvond door Jan Hilgers.”
Tijdens een lunch in het steakhouse en wandeling naar de plek waar ooit die eerste gemotoriseerde vlucht vertrok, praten we bij.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
In een artikel in het Rotterdamsch Nieuwsblad wordt, een kleine maand na de eerste gemotoriseerde vlucht van Hilgers, in augustus 1910 het vliegveld beschreven.
Als ik u ga beschrijven in zeer korte trekken Het Fraaiste Vliegpark van Europa, denk dan niet dat ik u voer naar Frankrijk, de bakermat der luchtscheepvaart, ’t vaderland der Montgolfiers, der Nadars en van zoovele andere helden, pioniers der wolkgewesten. Evenmin voer ik u naar Duitschland, ’t groote rijk, waarvan de toekomst in de lucht ligt, nog minder steken wii de Noordzee over, naar Engeland, waar met koortsachtigen ijver bestuurbare ballons en vliegmachines worden geconstrueerd op last der legerautoriteiten. Neen — wij blijven doodgemoedereerd in ons eigen land — we koopen een retourtje of liever een vacantiekaart naar Ede. Daar stappen we uit, nemen de beenen op en wandelen naar ’t „darp”. Dan nog een eindje verder en we komen aan de uitspanning „De Driesprong”. Ge behoeft geen minuut angst te hebben voor verdwalen, immers, de wandelaars, die ons passeeren, de boertjes, die leuk-met-elkaar-smoezend-in-plat-Geldersch, hun klompen drukken op den ietwat stoffigen weg, de kleine jongens, die hout sprokkelen — de boerinnetjes, die u glunder toelachen… allen spreken over dat eene, dat groote ééne: — Zou Hilgers van oavend vliegen? En naarmate we meer naderen, wordt ’t op den weg drukker, fietsers, wandelaars, auto’s trachten zich te orienteeren, leggen-eens-aan – en de kastelein van „De Driesprong” , een gemoedelijk type maakt wijde armgebaren… Dan, zoo achter ’t café om, zie je de lui verdwijnen… de hei op.Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Vertel eens over jouw jeugd in Ede?
“Ik ben er geboren en getogen, vlakbij treinstation Ede-Wageningen. Ik woonde in de buurt van de basisschool E.S.V. waar ik ook naartoe ging en waar ik ook na schooltijd vaak te vinden was op het plein om te voetballen.”
Droomde je er destijds van om bij KLM of in de luchtvaart aan de slag te gaan?
“Ik heb als jongen wel een fase gehad dat ik piloot wilde worden. Ik heb zelfs nog meerdere tekeningen gemaakt met keurige KLM-vliegtuigen, met logo en alles erop en eraan. In mijn jeugd heb ik ook een keer een rondleiding gehad op Schiphol. We stonden er onder landende vliegtuigen, dat maakte diepe indruk, maar het duurde tot mijn zeventiende dat ik voor het eerst vloog.”
Heb je jouw studie gekozen met het idee om in de luchtvaart te gaan werken?
“Nee, ik wist niet heel goed welke richting ik op wilde en ben gaan kijken bij verschillende opleidingen. Ik ging bijvoorbeeld naar Rotterdam om te horen wat ik met de economische studies daar kon gaan doen. Ik ben nogal pragmatisch ingesteld en ze vertelden mij op een gegeven moment over de toekomstmogelijkheden: het is hard werken, het is moeilijk om een woning te vinden en aan het eind van de dag wist ik nog steeds niet wát ik kon worden. Het bezoek aan Delft was het tegenovergestelde. Bij civiele techniek/waterbouw hadden ze hele havens nagebouwd, een bak met golven waar je berekeningen op los kon laten en dat sprak mij allemaal veel meer aan. Ook het geschetste beeld dat een x-percentage na zoveel jaar een baan in het buitenland vond. Heel praktisch allemaal, waardoor ik voor mijzelf een goed en fijn toekomstbeeld kon schetsen.”
Uiteindelijk ben je bij KLM terechtgekomen én heb je daarvoor in het buitenland gewerkt. In welke landen?
“Ik heb op drie plekken gezeten: in Dubai, in de Verenigde Arabische Emiraten, in Beijing, in China, en in Atlanta, in de USA.” In de Verenigde Staten zat ik van begin 2018 tot midden 2021. Atlanta ligt in het zuiden, het is er lekker weer en de omgeving was prachtig. Even naar het noorden en je zit zo in de bergen, even naar het zuiden en je bent zo in het zonnige Florida, Atlanta en omgeving zijn zelf heel groen. Ik werkte daar op het hoofdkantoor van onze partner Delta.”
Is Amerika meer luchtvaart-minded dan Nederland?
“Nou, dat weet ik niet. KLM is natuurlijk de oudste luchtvaartmaatschappij ter wereld met bijvoorbeeld de eerste trans-Atlantische vlucht naar New York. We hebben ook gevierd dat we 90 jaar op Curaçao vliegen. Vroeger duurde dat gewoon zeven, acht dagen met verschillende tussenlandingen om in Curaçao te landen met 26.000 brieven en poststukken voor familieleden. Dat was wel heel bijzonder. De Amerikanen hebben een rijke geschiedenis in vliegen, maar Nederland ook.”
Je bent directeur KLM Nederland, Senior Vice President Benelux, Dutch Caribbean & Surinam. Je vertelde net al dat daar enkele gebieden bij komen.
“Dat klopt. Azië inclusief India en het Midden-Oosten, oostelijk, zuidelijk en enkele landen in westelijk Afrika.Het zijn vijf establishments met vijf general managers in Tokyo, Beijing, Singapore, Dubai en Nairobi die onder mijn verantwoordelijkheid komen, dit moet nog wel bekrachtigd worden door de ondernemingsraad.”
Hoe ga je dat aanpakken?
“Ik heb besloten om het op te pakken en na een paar maanden te kijken of ik iets in de structuur moet aanpassen. Verder betekent het dat ik andere prioriteiten moet gaan stellen en nog effectiever moet gaan werken. Maar ik vind het wel heel leuk, want ik ken de gebieden goed. Ik heb in China en Dubai gewoond en weet wat er speelt. Dat maakt de besluitvorming iets minder spannend.”
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Wat vind je van de kritiek op vliegen?
“Het is heel gemakkelijk om te roepen dat we minder moeten vliegen, maar er zijn zoveel verschillende redenen om te vliegen. Er reizen heel veel mensen per vliegtuig die écht niet zo graag met het vliegtuig willen, maar gewoonweg niet anders kunnen dan met het vliegtuig reizen voor hun werk of voor bezoek aan hun familie. Nederland is een handelsland, dan ga je toch niet zeggen dat men zich niet te gelde mag maken in het buitenland? In Nederland wordt er al snel naar KLM gekeken, want wij zijn de grootste partij. Ik denk dat we dat moeten accepteren, want dat zal altijd zo blijven. KLM is net als het Nederlands Elftal. Iedereen heeft er een mening over.”
Rijd je in een elektrische auto?
“Zeker, volledig elektrisch. Daar ben ik nog steeds blij mee. Maar mijn vrouw liet me laatst overigens wel een podcast horen over Nieuw-Caledonië, dat is oud-Frans grondgebied. Daar komt veel nikkel vandaan voor batterijen van elektrische auto’s. In die podcast ging het erover dat het mijnen van nikkel ook grote impact heeft op het milieu. Eerst hadden we steenkool, toen olie en nu putten we nieuwe grondstoffen uit, zoals fosfaat en nikkel. Dat heeft ook weer een klimaateffect.”
Iets totaal anders. Waarom is er gekozen voor Georgetown (Guyana) als nieuwe bestemming?
“Wij kijken altijd naar traffic flows en denken dat Georgetown potentie heeft. Zeker ook door de oliebedrijven die er actief zijn. We hebben natuurlijk al mensen in Suriname zitten die Guyana als werkgebied hebben en er is veel contact met de ambassade. We weten dat er al British Airways-vluchten naar Guyana gaan. Het balletje is beginnen te rollen. Uiteindelijk heeft onze netwerkafdeling heel veel data en leggen zij de bestemming voor.”
Je noemde Suriname. Ik denk dan onder meer aan de mensen die klagen over te hoge ticketprijzen.
“Wereldwijd worden vliegtickets een stuk duurder.”
Tekst gaat verder onder de afbeeldingen.
Maar over de ticketprijzen voor vluchten naar Suriname wordt al geklaagd zolang ik mij kan herinneren.
“Veel vervoer naar Suriname is VFR’s, visiting friends and relatives. Er is beperkt zakelijk vervoer. Vliegtickets zijn inderdaad niet goedkoop en wij zijn een commercieel bedrijf. Als de brandstofprijzen stijgen, evenals alle andere kosten, dan kunnen we niet anders dan de ticketprijzen verhogen. Als je het vergelijkt met andere bestemmingen, doen we op Suriname niks anders. Het is vraag en aanbod. We krijgen ook weleens klachten over de prijzen van de vliegtickets naar Curaçao in de week voor kerst. Dan willen er heel veel studenten vanuit Nederland naar Curaçao en die hebben niet heel veel te besteden, maar dat is net de duurste week. Dan zeggen wij altijd: ga een weekje later of een weekje eerder, dan bespaar je heel veel geld. De klacht vanuit de studenten is heel begrijpelijk, maar dat is hoe het werkt. Tenzij wij zeggen: we gaan op marge inleveren, maar helaas zijn marges in de luchtvaart niet hoog genoeg om dat te doen.”
Ik zie klimaatcritici actievoeren tegen bedrijven die samenwerken met fossiele bedrijven, zoals KLM. Het Rijksmuseum, sportclubs, ING, enzovoorts. Klimaatgroepen voerden bijvoorbeeld ook actie tijdens de KLM Urban Trail Series waar jullie mee zijn gestopt. Hoe zit dat?
“Dat we met de Urban Trail Series zijn gestopt, was een commerciële afweging. We haalden er niet voldoende uit, vonden wij. Het concept was ontzettend leuk, maar er zat geen groei in. Op een gegeven moment hebben we een afweging gemaakt, omdat we er ook aardig wat kosten aan hadden. We hebben het met veel plezier gedaan. Misschien dat we het ooit weer opstarten, maar dat we ermee gestopt zijn heeft niet te maken met klimaatgroeperingen die er tegen hebben geprotesteerd.”
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Ben je zelf een hardloper?
“Ja, niet heel extreem. Ik loop om gezond te blijven, niet om marathons te gaan rennen.”
Hoe vind jij het dat groeperingen protesteren tegen bedrijven als KLM?
“Het hoort bij deze tijd, dus we hebben daarmee te dealen. Ik kan er van alles van vinden, maar het gebeurt. Ik ben er overigens helemaal niet tegen wanneer iemand met een spandoek ergens tegen wil protesteren.”
Heb je zelf al eens ergens tegen geprotesteerd?
“Nee, ik ben niet zo’n protesteerder. Maar het mag en ik vind het oké, alleen het wordt wel vervelend als er inbreuk wordt gedaan op de veiligheid of als onze klanten worden lastiggevallen. Dat vind ik wel heel vervelend.”
Vlieg je zelf graag eigenlijk?
“Het is een vervoermiddel voor mij. Ik ben niet iemand die extra geniet van het vliegen zelf.”
Waar in het vliegtuig zit je, buiten de Business Class, het liefst? Gangpad of raam? En wat is eigenlijk de beste plek om te zitten?
“Ik heb er nog geen algoritme op losgelaten wat in Economy de beste stoel is in het vliegtuig. In Business heb je tegenwoordig overigens altijd gangpad, in ieder geval op de lange afstandsvluchten. Maar waar ik het liefst zit in Economy? Ik ben iemand die het liefst aan het raam zit. Ik ben niet iemand die continu opstaat. Helemaal tijdens een nachtvlucht is het fijner om niet steeds op te hoeven staan voor mensen die naar het toilet moeten. Dus, aan het raam, net voor de vleugel.”
Zijn de ‘favoriete’ stoelen ook duurder?
“Goed idee, Arjen!”
Ja, we lachen erom, maar het is natuurlijk geen gek idee om voor de fijnste stoelen meer te vragen.
“Dor technologie kan je straks veel beter zien welke plekken populair zijn en wat de prijzen zijn. Door verbeterde technologie kunnen we ook met een veel beter gepersonaliseerd aanbod komen. Maar je moet de tickets nog wel kunnen blijven verkopen, dus het moet aansluiten bij de behoefte van de klant.”
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Touroperators en airlines hebben het er steeds vaker over dat vakanties wel betaalbaar moeten blijven. Maar blijft het ook?
“Er wordt weleens gezegd dat er meer belasting op vliegtickets moet worden gevraagd, maar de grootste kostenposten van vliegtickets zijn al belastingen. Denk aan luchthavenbelasting in Nederland, maar ook aan de luchthavenbelasting van de bestemming, havengelden en allerlei andere (veiligheids)toeslagen. Ze weten voor alles wel een toeslag te bedenken. De kosten lopen op en zullen nooit omlaag gaan. Ook de luchthavenvelden gaan omhoog en niet omlaag. Net als het onderhoud aan de motoren en alle andere onderdelen van onze nieuwe toestellen.”
Social media is dé plek voor de reiziger om te klagen. Hoe zie jij dat?
“In mijn studietijd kocht ik, via NBBS, een ticket naar Guatemala. Het goedkoopste ticket was via New York, dus we maakten er een paar dagen New York van. Maar wat bleek, er was daar sprake van een hittegolf waardoor bijvoorbeeld de pinautomaten niet werkten. Nu stond er in het Engels op het ticket: ‘You have to confirm your flight within 72 hours’. Op het moment dat wij belden was het 71 uur voor vertrek, in onze ogen oké. De reactie van de medewerker van Guatemala Air was: ‘Your seats have been taken’. We hebben gediscussieerd over de tekst op het ticket, maar moesten actie ondernemen in New York, tijdens een hittegolf en pinautomaten die het niet doen. Uiteindelijk hebben we het net kunnen regelen. Achteraf had het zijn charme, het avontuurlijke dat je nog niet weet wat er gebeurde en waarom. Dat het af en toe misgaat, dat je creatief moet zijn met een nieuwe oplossing. Tegenwoordig wordt er al veel sneller geklaagd als iets bij wijze van spreken één minuut anders gaat dan men verwacht, mede door het gebruik van social media”
Je werkt 25 jaar bij KLM. Waar zou je nog eens willen werken?
“Vooropgesteld, ik vind het nog steeds heel erg leuk bij KLM, dus ik blijf. Ik denk dat ik wel het beste pas bij een groot bedrijf. Daarnaast ben ik pragmatisch. Dus ik wil werken met een product dat ik begrijp, dat ik kan zien, dat tastbaar is, dat ik goed kan uitleggen. Dus dat kan ook Ahold of Heineken zijn. Ik heb in het begin van mijn carrière bij KLM in de retail gewerkt. Ik was verantwoordelijk voor de tax free shops op Schiphol waar 200 mensen werkten. De drank- en tabakswinkels op Schiphol waren in die tijd ook van KLM. Uiteindelijk is het alweer een aantal jaar geleden verkocht, want drank en tabak zijn geen core-producten van KLM.”
Waarom vind je managen zo leuk?
“Het is niet zo dat ik altijd heb gezegd dat ik manager wil worden, maar ik vind met mensen samenwerken heel leuk, samen de boel verbeteren. Natuurlijk zitten er soms ook onaangename dingen aan het zijn van een manager en het is niet elke dag een en al gezelligheid. Maar iemand moet het doen en ik vind het leuk, dus waarom dan niet ik?”
Verwacht jij dat KLM ooit helemaal opgaat in Air France-KLM?
“Air France-KLM ziet KLM als een enorm krachtig merk. Net zoals we ook Transavia hebben als merk en natuurlijk Air France. Het zou heel veel waarde vernietigen als je KLM overschildert in Air France. KLM is als merk zo sterk, maar misschien heb ik na 25 jaar een té blauwe bril op.”
Wil je de historische grond zelf bezoeken? Hieronder vind je zowel het monument als het steakhouse. Je loopt in een kwartier van het steakhouse naar het monument. Bekijk onderaan nog de docu die Omroep Gelderland in 2010 heeft gemaakt over Jan Hilgers en de luchtvaart in het begin van de twintigste eeuw.
